آشنایی با انواع نظرسنجی و پرسشنامه
نظرسنجیها (Surveys) و پرسشنامهها (Questionnaires) به دلایل مختلف از اهمیت زیادی برخوردارند. روشهای مختلف انواع نظرسنجی ها، اطلاعات و دیدگاههای مختلفی را که به دنبالشان هستید، به شما ارائه میدهند و به پژوهشگران کمک میکنند تا برای مشکلات راهحل پیدا کنند، بحث و گفتگو ایجاد کنند و راحتتر تصمیم بگیرند. میخواهید بدانید نظر مشتریان شما درباره جدیدترین محصولتان چیست؟ کارکنانتان چه حسی نسبت به محل کارشان دارند؟ یا اینکه مشتریهای شما از خدمات پس از فروشتان راضیاند؟ برای پاسخ دادن به هر کدام از این سوالها به دادهی مربوطهی آن نیاز دارید و این داده از طریق نظرسنجی به دست میآید.
نظرسنجی چیست؟
یک نظرسنجی مجموعهای از پرسشها، دستورالعملها، و روشهای کاری مختلف است که دادههای مختلف را تحلیل و بررسی میکند. نظرسنجی متودی کمی برای جمعآوری اطلاعات از گروهی از پاسخدهندهها به سوالات است. نظرسنجیها همیشه شامل پرسشنامه میشوند، اما پرسشنامه تنها یک بخش کوچک از نظرسنجی است.
تنظیم یک نظرسنجی، که به طور معمول برای دستیابی به اهداف علمی یا حرفهای به کار گرفته میشوند، به دقت و زمان زیادی نیاز دارد. نظرسنجیها روشهایی استراتژیک برای تحقیق هستند که میتوانند به ما نگرش و دیدگاههای مفیدی ارائه دهند. جمعآوری یا تحلیل نادرست دادهها میتواند صحت و اعتبار نتایج به دست آمده را کاهش دهد یا زیر سوال ببرد. این یعنی کل نظرسنجی و تلاشهای شما به هدر میرود. همچنین تنظیم یک نظرسنجی هزینهبر است، پس باید دقت کنید که همه چیز را درست انجام داده باشید.
چرا از پرسشگری استفاده میکنیم؟
در قرن بیست و یکم، هر شرکتی مشتاق است که بداند مشتریانش درباره محصولات و خدماتشان چه فکری میکنند و چگونه میتوانند تصمیمات بهتری مرتبط با کسبوکار خود بگیرند. محققان میتوانند به روشهای مختلف در این باره تحقیق کنند، اما انواع نظرسنجیها ثابت کردهاند که مطمئنترین و کارآمدترین روش هستند. با استفاده از نظرسنجی، شما میتوانید به انگیزه و نیازهای مشتری خود پی ببرید و از بازخوردها و نظرهای مفید مشتریان خود سود ببرید و برای مشتریان خود بستری برای بحث و گفتگو فراهم کنید. همچنین با مقایسهی نتایج به دست آمده از نظرسنجیها، از درستی یا نادرستی تصمیمات خود آگاه شوید. هدف نهایی یک نظرسنجی، کسب اطلاعات بیشتر دربارهی گروه به خصوصی از مردم است.
انواع نظرسنجی
انواع نظرسنجی به جمعآوری اطلاعات مهم و حیاتی به روشهای مختلف و در قالب دادههای معنادار و مفید کمک میکنند که در ادامه توسط شرکتها یا مشاغل مختلف برای تصمیمات اساسی استفاده میشوند. اطلاعات و دادهی به دست آمده تنها زمانی قابل استفاده و قابل اطمینان است که نظرسنجی مورد نظر با دقت تنظیم شده باشد، یعنی درصد شرکتکنندگان را اندازه بگیرد و شامل سوالات تشریحی و تستی شود.
نظرسنجیها بر اساس دو معیار مهم دستهبندی میشوند: زمان لازم برای انجام و به نتیجه رساندن آن و ابزار تحقیق نظرسنجی.
دسته بندی معیار اول پرسشگری
- تحقیق بلند مدت: این نوع نظرسنجی، شامل تنظیم تحقیق در طول یک دورهی زمانی است که ممکن است به طول سالها و دههها گسترش یابد. دادههای جمعآوری شده توسط این نوع نظرسنجی بسته به موضوع آن، میتواند کیفی یا کمی باشد. رفتار، نگرش و اولویتهای پاسخگو به طور مداوم در طول زمان برای تجزیه و تحلیل تغییر در این رفتارها مشاهده میشود.
- تحقیق مقطعی: محققان یک نظرسنجی مقطعی برای جمعآوری دیدگاه از مخاطب مورد نظر در یک بازهی زمانی خاص تنظیم میکنند. تحقیق مقطعی میتواند تشریحی – توصیفی یا تحلیلی باشد. این روش نظرسنجی در زمینههای مختلف مانند خردهفروشی (Retail)، تحصیلات و آموزش، مراقبتهای بهداشتی، بازار سرمایه SME و غیره اجرا میشود.
- تحقیق بازنگرانه: در این نوع نظرسنجی پاسخدهنده به سوالاتی دربارهی یک اتفاق به خصوص که در گذشته افتاده است، پاسخ میدهد. به این ترتیب محققان بدون صرف زمان طولانی میتوانند از باورها و تجارب مردم درباره آن رویداد آگاه شوند.
اما دستهی مهمتر انواع نظرسنجی، دستهبندی آنها بر اساس عامل دوم است:
1- پرسشنامه آنلاین:
پرسشنامه آنلاین، یکی از متداولترین و پرطرفدارترین روشهای نظرسنجی است. با سرعت پیشرفت تکنولوژی که روز به روز نیز بیشتر میشود، به محبوبیت نظرسنجیهای آنلاین نیز هر روزه افزوده میشود. دلایل زیادی برای محبوبیت این نظرسنجیها وجود دارد؛ به راحتی و تنها با یک کلیک ساده قابل دسترساند. طراحی و تنظیم آنها آسان است و نتایج مورد نیازتان را میتوانید در زمان کوتاهی به دست آورید. به پاسخدهندگان زمان و فضای کافی برای پاسخ به سوالات داده میشود که این باعث میشود پاسخهای آنها منصافه و بدون جانبداری باشد. تنظیم این نظرسنجیها هزینهبر نیست و میتوان دادهها را به سرعت جمعآوری و تحلیل کرد. همچنین این نوع نظرسنجی به شما امکانات بیشتری مانند قالبهای مختلف، تصاویر، سوالات الزامی، یا حداقل تعداد حروف را میدهد. تنها نقاظ ضعف این نوع نظرسنجی آن است که برای استفاده از آنها باید دسترسی به اینترنت داشت، اما امروزه بیشتر مردم دسترسی به اینترنت دارند.
2-اعلام نظرات از طریق ایمیل
در این روش پرسشنامه به شخص مورد نظر ایمیل میشود و پاسخدهنده، به راحتی به پرسشهای جایگذاری شده در ایمیل پاسخ میدهد. این روش مدت زیادی است که مورد استفاده قرار میگیرد و یکی از کاربردیترین روشهای نظرسنجی است. ایمیل به شما امکان پرسیدن انواع گوناگون سوالات را میدهد و فضای پاسخدهنده برای پاسخدهی را محدود نمیکند. برای مثال یک ایمیل میتواند فاکتور حسابتان را به شما نشان دهد و یا شامل آگهیهای تبلیغاتی شود. این نوع نظرسنجی بسیار اقتصادی است و میتواند به سرعت به تعداد زیادی پاسخدهنده ارسال شود، و به همین دلیل است که در سراسر جهان از این روش استفاده میشود.
شما با استفاده از نرم افزار فرم ساز ایپُل در لینک زیر، میتوانید نظرسنجی خود را تنظیم کنید و به طور خودکار پرسشنامه را به تمامی کاربران ارسال کنید.
اطلاعات بیشتر و استفاده از نظرسنجی ایمیلی
3- مصاحبه حضوری
نظرسنجی میدانی معمولا به دو صورت انجام میشود: یا به صورت رو در رو، یا از طریق پرسشنامه چاپی.
نظرسنجی میدانی به صورت رو در رو کمی سخت است، از آنجایی که هم پرسشگر و هم پاسخدهنده باید در یک مکان و زمان از پیش مشخص شده، یکدیگر را ملاقات کنند. هرچند که در بیشتر موارد، محقق خانه به خانه میرود و از مردم سوالات خود را میپرسد.
این نوع نظرسنجی مورد علاقهی محققان است زیرا با پاسخدهنده رو در رو خواهند بود و پاسخ را مستقیما از آنها دریافت خواهند کرد. نظرسنجی رو در رو بیشتر برای گروههای کم سواد یا بیسواد استفاده میشود؛ همچنین برای زمانی که سوالات تحقیق شخصیتر هستند، بهتر است. نظرسنجی میدانی نسبت به نظرسنجی آنلاین نقاط ضعف زیادی دارد. این نظرسنجیها گاها وقتگیرند، موفقیت آنها بستگی به توانایی پرسشگر در نحوهی پرسش سوالها دارد، پاسخدهنده ناشناس نمیماند، و تمایلات یا جانبداری پرسشگر میتواند بر پاسخها تأثیر بگذارد.
در حالت دوم، پرسشنامهی نظرسنجی به صورت دستی یا از طریق پست به دست پاسخدهندگان میرسد. این پرسشنامهها سوالاتی نسبتا کوتاه و آسان دارند، و هرچند که امروزه با وجود نظرسنجیهای آنلاین نظرسنجی میدانی کمرنگتر شده، اما این نوع نظرسنجی در گذشته بسیار متداول بوده است و به پاسخدهنده این حس را میدهد که نظرسنجی در دستشان معتبر و موثق است. از نقاط ضعف این نوع نظرسنجی نیز میتوان به هزینه چاپ و کپی و پست کردن آن اشاره کرد.
نرم افزار فرم ساز ایپُل به شما کمک میکند تا دادههای مورد نظر خود را به صورت آنلاین یا آفلاین جمعآوری کرده و قابلیتهایی چون ثبت تاریخ و زمان پرسشگری، ثبت موقعیت جغرافیایی، و قابلیت ثبت صدا در هنگام پرسشگری را به شما میدهد.
اطلاعات بیشتر و استفاده از نظرسنجی میدانی
4- ثبت نظرات پیامکی
این نوع از نظرسنجی، دادههای مورد نیاز را از طریق پیامک به تلفن همراه پاسخدهنده، جمعآوری میکند. وقتی که یک پیامک به پاسخدهنده ارسال میکنید، پاسخدهنده با ارسال یک کد عددی یا با لینک به نظرسنجی دسترسی پیدا میکند. نظرسنجی پیامکی برای سوالات تشریحی که نیاز به فضای زیاد برای پاسخگویی دارند، مناسب نیست و بسته به تعداد پاسخدهندهها میتواند روشی هزینهبر باشد. همچنین بسیار مهم است تا پیش از ارسال پیامک، از کاربر مورد نظر اجازهی این کار را گرفته باشید. با کمک نرم افزار فرم ساز ایپُل، میتوانید پرسشنامهی مورد نظر خود را تنظیم کرده و به صورت پیامکی برای مخاطبان خود ارسال کنید.
اطلاعات بیشتر و استفاده از نظرسنجی پیامکی
5-پرسش تلفنی
تقریبا همه در خانهشان تلفن دارند، و به همین دلیل است که نظرسنجیهای تلفنی بسیار آسان و بدون دردسر است. پرسشگر با تلفن پاسخدهنده تماس میگیرد، و سوالات خود را میپرسد. این نوع نظرسنجی از طریق شمارهگیری رندوم یا RDD (Random Digit Dialing) نیز صورت میگیرد که ممکن است پرسیدم سوالات از طریق ربات کامپیوتری انجام گیرد. با کمک CATI یا در واقع Computer Assisted Telephone Interviewing، شخص مورد نظر به سوالات پاسخ میدهد و اگر سوالی تشریحی بود، سیستم به طور خودکار پاسخ شرکتکننده را ضبط خواهد کرد. از نقاط ضعف این روش نیز آن است که بسیاری از افراد تنظیمات تلفن خود را تغییر دادهاند تا چنین تماسهایی را دریافت نکنند، و همچنین ممکن است این نوع تماسها با بازاریابی تلفنی یا Telemarketing اشتباه گرفته شود.
سایت ایپُل به شما در تنظیم نظرسنجی، دسترسی به اپراتور، قابلیت ضبط صدا و… کمک میکند.
اطلاعات بیشتر و استفاده از نظرسنجی تلفنی
6- پرسشگری کیوسکی
شما ممکن است کیوسکهای تبلیغاتی محصولات مختلف را در مراکز خرید یا رستورانها دیده باشید. از این کیوسکها به صورت کامپیوتری برای نظرسنجی از مشتریان نیز استفاده میشود. از این روش نظرسنجی برای ثبت بازخورد مشتری بلافاصله پس از مصرف، خرید، یا تجربهی محصولات استفاده میشود. استفاده از این کیوسکها بسیار ساده و برای فضاهای باز و بدون دسترسی اینترنت مناسب است. یکی از مزایای این روش این است که اگر یک برند چندین شعبه داشته باشد، میتوان به طور جداگانه نظرات مشتریان هر شعبه را پرسید و آنها را بسته به همان شعبه بررسی کرد.
روشهای مختلفی برای تنظیم این نوع نظرسنجی وجود دارد. نرم افزار ایپُل به شما امکان استفاده از این نوع نظرسنجی به صورت آنلاین و آفلاین را میدهد.
حتما بخوانید: اصطلاحات رایج در نظرسنجی آنلاین
اطلاعات بیشتر و استفاده از پرسشگری کیوسکی
در نهایت، محققان برای تحقیق و جمعآوری داده، به روشهای متعددی دسترسی دارند. نظرسنجیها یکی از کاربردیترین روشها برای دسترسی به این دادههاست. اینکه کدام یک از این روشها را برای تحقیق خود انتخاب میکنند، به هزینه، زمان، دسترسی، مخاطب مورد نظر، و تعداد و نوع سوالها دارد.
سوالات متداول
یک نظرسنجی مجموعه ای از پرسش ها، دستورالعمل ها، و روش های کاری مختلف است که داده های مختلف را تحلیل و بررسی می کند.
نظرسنجی ها بر اساس دو معیار مهم دسته بندی میشوند: زمان لازم برای انجام و به نتیجه رساندن آن و ابزار تحقیق نظرسنجی.
- پرسشنامه آنلاین
- اعلام نظرات از طریق ایمیل
- مصاحبه حضوری
- ثت نظرات پیامکی
- پرسش تلفنی
- پرسشگری کیوسکی