روش‌های اندازه‌گیری پایایی

در روش باز آزمایی، پرسش‌های آزمون دو بار و در شرایط یکسان به یک گروه مشخص تحویل داده می‌شود. بدین صورت نمرات به دست آمده، با یکدیگر مقایسه خواهند شد.

روش موازی و یا آزمون‌های همتا از جمله شیوه‌های اندازه‌گیری پایایی می‌باشد. در این نوع روش، دو پرسشنامه با موضوعات یکسان به یک گروه مشخص تحویل داده می‌شود. هر فرم دارای چند پرسش از آزمون می‌باشد. نکته قابل توجه آن است که ضریب همبستگی میان امتیازات به دست آمده از این دو پرسشنامه، با پایایی فرم‌های متعادل برابری می‌کند.

در روش تصنیف و یا دو نیمه کردن آزمون‌ها، یک آزمون به دو بخش تقسیم می‌گردد. رابطه همبستگی میان دو بخش آزمون مورد بررسی قرار می‌گیرد. در این روش، محتوای پرسشنامه‌ها و میزان دشواری پرسش‌ها، می‌بایست کاملا یکسان باشند. همچنین به جهت آنکه تعداد پرسش‌های ابزار به دو بخش تقسیم شده است، باید از روش ضریب همبستگی استفاده نمود.

روش کودر – ریچاردسون از دو آزمون همگن برخوردار است. در این آزمون، نسبت پاسخ‌های درست به غلط در هر پرسش یا آزمون را مورد بررسی قرار می‌دهند. این روش، برای آن دسته از آزمون‌هایی که پاسخ نهایی آن‌ها به صورت صحیح و غلط تصحیح می‌شود، روش کاربردی می‌باشد‌.

روش پایایی آلفای کرونباخ، متداول‌ترین ضریب پایایی ثبات داخلی به شمار می‌رود که در اکثر مطالعات مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش، میزان هماهنگی و تناسب جمعی آیتم‌هایی را مشخص می‌کند که یک سازه را مورد سنجش و بررسی قرار می‌دهند.

جهت استفاده از این روش، تنها به یک بار آزمون دادن نیاز است. ضریب پایایی آلفای کرونباخ، در زمانی به کار برده می‌شود که پرسش‌های آزمون به صورت صحیح و غلط طراحی نشده باشند. این روش، برای تعیین و سنجش ثبات داخلی و پرسش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سخن پایانی

روایی و پایایی هر پرسشنامه، از جمله معیارهای ضروری می‌باشند که جهت تعیین میزان دقت و صحت و سلامت آزمون‌ها به کار گرفته می‌شوند. برای آنکه پرسشنامه‌ای مورد اطمینان واقع شود، باید دو عامل پایایی و روایی را داشته باشد.

انواع روش‌های آماری متفاوتی جهت اندازه گیری پایایی و روایی وجود دارد که انتخاب نوع روش آماری جهت تحلیل و بررسی در بیشتر مواقع به طراحی و هدف از تهیه پرسشنامه‌ها وابسته است. عامل پایایی با خطاهای تصادفی و فاکتور روایی با خطاهای منظم مرتبط می‌باشد. به همین جهت است که هر چه میزان حجم نمونه افزایش یابد، بر میزان کاهش خطای تصادفی تاثیر خواهد گذاشت و پایایی ابزار مد نظر دارای تازیش خواهد بود. این موضوع بر میزان دقت اندازه‌گیری تاثیر گذار می‌باشد.

هنگامی که این دو فاکتور، برای پرسش‌ها به میزان موثر و مناسبی به کار گرفته شود، نتایج به دست آمده قابل اعتماد و اطمینان خواهند بود. در واقع، اندازه‌گیری میزان صحت و دقت یا به عبارتی پایایی و روایی نمونه پرسشنامه‌ها، توسط پژوهشگران و محققین انجام می‌شود. پس از این مرحله، مراحل بعدی شروع می‌شود.